Opdrachtgever
Samenwerking Kempengemeenten
Geholpen door
Guido Lafeber , Matthias Blankesteijn
Spreek een adviseurVan een kwetsbare samenwerkingsorganisatie met afgenomen vertrouwen naar een organisatie met draagvlak, rust en ruimte. “Niet in geld uit te drukken, maar wel erg waardevol.”
De Gemeenschappelijke Regeling Samenwerkende Kempengemeenten (afgekort GRSK) is een samenwerking tussen vijf gemeenten in het zuidoosten van Brabant. De gemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden werken samen op maatschappelijke dienstverlening, vergunningen, toezicht en handhaving en ICT.
KempenPlus is het participatiebedrijf van vier van de vijf gemeenten en helpt de inwoners van de Kempen om weer aan het werk te gaan of actief onderdeel te worden van de samenleving. Daarbij biedt KempenPlus allerlei vormen van ondersteuning aan tijdelijke inkomensondersteuning.
Rust, ruimte en toekomstperspectief
Johan Vorstenbosch kent de wereld van samenwerkingsverbanden. Voordat hij (interim-)directeur werd van de GRSK, heeft hij al meer dan 10 jaar verschillende gemeenten en gemeentelijke samenwerkingsverbanden geholpen als interim manager. Intussen is hij ruim anderhalf jaar betrokken bij de GRSK.
“De GRSK was de afgelopen tijd aan verandering onderhevig. Gemeenten oriënteerden zich wat zij in deze GR wilden doen en wat niet. De gemeenten zaten niet meer volledig op dezelfde lijn als het ging over: wat vinden wij belangrijk in de toekomst van onze samenwerking als geheel? Daar was veel discussie over.’’
Deze discussie zorgde voor onzekerheid in de organisatie. Wanneer de dreiging in de lucht hangt dat taken uit de samenwerking worden weggenomen, leidt dit tot een reorganisatie. En dat creëert onrust en wantrouwen.
Ook KempenPlus komt uit een turbulente tijd. Door onder andere een fraudezaak kwam de gemeenschappelijke regeling en de afspraken die in de regeling zijn gemaakt onder een vergrootglas te liggen. Directeur François Baudoin licht toe:
“Door gebeurtenissen uit het verleden zijn afspraken in de GR veel belangrijker geworden dan ze eerst waren. We zijn de juridische implicaties van zulke afspraken verder gaan doordenken. Dan zie je wel dat het echt een vak apart is. Die moet je goed ontrafelen om bestuurders de goede besluiten te laten nemen. En daar kwam KokxDeVoogd om de hoek kijken.”
Johan vult hierop aan: “Wij hebben KokxDeVoogd gevraagd om de gemaakte keuzes te vertalen in de gemeenschappelijke regeling, maar ook de gewijzigde Wgr mee te nemen. Ook wilden we dat er direct werd gekeken naar verbeteringen in de bestuurlijke betrokkenheid en de besturing van onze organisatie. Kunnen we dingen beter doen?”
De GRSK en KempenPlus werken ook veel samen en zijn ook qua taken met elkaar verbonden. Een van de uitdagingen was het verschuiven van de taak Bijzondere Bijstand van de GRSK naar KempenPlus. Aanleiding daarvoor was dat de beide organisaties werkten binnen één systeem en dat is wettelijk niet toegestaan. Dat is ook de reden dat de GRSK en KempenPlus gelijktijdig én door dezelfde adviseurs van KokxDeVoogd zijn geholpen.
Wat heeft KDV dan gedaan?
Guido en Matthias zijn eerst gevraagd om GRSK te helpen bij de wijziging van de regeling. Daarbij is de regeling niet alleen aangepast aan de wijziging van de Wgr, maar ook alle aanpassingen in de governance en takenpakket werden opgepakt. Hiervoor hebben zij een proces geschetst waarmee de wijziging kan rekenen op draagvlak. Johan: “Dat proces, daar schrokken we aanvankelijk van. Voor ons gevoel werd het in eerste instantie groter gemaakt dan wij dachten dat het was. Maar uiteindelijk gingen we het zien als comfort: we gingen zien ‘het is onder controle, het proces is goed opgelijnd en de route was helder.”
Een van de onderdelen in het proces was het bespreken van alle opties, keuzes en argumentatie met een werkgroep van gemeenten en GRSK. In deze stap gebeurde meer dan alleen uitwisselen van informatie, deze stap en werkwijze draagt juist bij aan het creëren van draagvlak. Draagvlak dat later in het proces heel belangrijk blijkt. Johan: “Ik zag het proces voor me. En realiseerde me, waar Guido en Matthias in het begin in investeerden, geeft later comfort. In de besluitvorming werd de meerwaarde, zekerheid en snelheid al snel duidelijk.”
Via deze route werd duidelijk dat ook de gemeenschappelijke regeling van KempenPlus moest worden aangepast. Om te voorkomen dat de taak ‘bijzondere bijstand’ tussen wal en schip zou kunnen vallen, was het advies van KokxDeVoogd om de wijzigingsprocedure gelijk te laten lopen. Guido: “Doordat we met deze werkgroep al samenwerkten en de argumentatie onder de keuzes voor GRSK al vrijwel af hadden, kon het proces voor KempenPlus heel snel verlopen. De werkgroep had dezelfde samenstelling waardoor iedereen elkaar kende en de werkgroep een behoorlijke kennisvoorsprong had. Tussen het moment van de offerte en het bestuursbesluit op 15 december, waarna de ontwerpregeling samen met de ontwerpregeling voor GRSK voor zienswijzen naar de raden ging, zat nauwelijks vier weken. Dat is wel heel erg snel, en dan ook nog met draagvlak.”
François vult aan: “Eigenlijk hebben jullie twee processen in de tijd van anderhalf gedaan. In jullie aanbod was duidelijk dat jullie precies begrepen wat nodig was en daar zat een heel goede planning onder. En daarnaast heb ik ervaren dat jullie niet alleen adequaat zijn in de stukken die jullie opleveren, maar ook attent in het contact.”
Wat heeft dat concreet opgeleverd?
Na de besluiten van het bestuur van de GRSK en KempenPlus in december ging het snel, de procedure voor zienswijze en de definitieve besluitvorming liepen erg soepel. François: “Dan helpt het bovendien dat er ambtelijk al draagvlak is. Maar dat ook alle besluitvormingsdocumenten, brieven, collegeadviezen en raadsvoorstellen door KokxDeVoogd zijn geschreven helpt ook zeker. Dat bouwt verder aan het vertrouwen dat eerder in het proces is opgebouwd.”
Johan: “In goed Nederlands: the profit is in the process. We hebben het proces goed doorlopen, waardoor die uitkomst geen gedoe meer gaf, maar daar zitten ook wel de credits bij jullie. Het doorlopen van een gezamenlijk proces biedt een degelijke basis. Op het moment dat je ergens tegen twijfel aan loopt binnen je bestuur en binnen je gemeenten, dan zou je de vraag nog wel eens terug kunnen krijgen. Klopt dit wel, willen we dit wel, is dit wel juridisch genoeg onderbouwd? Het proces voor GRSK en KempenPlus proces straalt vertrouwen uit. Dat zorgt ervoor dat die vragen nergens meer gesteld worden, of dat wat je oplevert in feite gewoon is wat iedereen verwacht. Daar is al draagvlak gecreeerd, dus dat hoef ik niet meer zelf te doen en dan kan ik daarop terugvallen. Het is gedegen gebeurd, dus even niet meer aan lopen morrelen. Als directeur krijg ik dus rust in mijn bestuur en organisatie en daar heb ik nog jaren profijt van.”
Johan geeft nog aan dat de organisatie trots is op het feit dat GRSK en KempenPlus een van de eersten zijn in Nederland die na de nieuwe Wgr ook daadwerkelijk de gemeenschappelijke regelingen daarop hebben aangepast en ook nog in samenhang met elkaar. “Er is in het algemeen best wel eens kritiek op samenwerkingsorganisaties, maar hier hebben we laten zien dat we door samen te werken grote stappen hebben gezet. Juist deze samenwerking geeft vertrouwen naar de toekomst bij al onze medewerkers, directie, bestuur en deelnemende gemeenten.”