Tien jaar geleden begonnen gemeenten met het overnemen van een groot deel van het sociaal domein, in de hoop dat decentralisatie zou zorgen voor meer maatwerk, betere zorg en grotere autonomie voor inwoners.
Maar de praktijk bleek complexer dan verwacht. Terwijl we in deze eerste aflevering van onze reeks terugblikken, horen we de ervaringen van de experts bij KokxDeVoogd die dagelijks werken aan de uitdagingen van dit sociaal domein.
Frank van der Jagt: Preventie en straatkennis in het hart van de opdracht
Frank van der Jagt, adviseur bij KokxDeVoogd, kijkt terug op zijn ervaring met decentralisatie vanuit het welzijnswerk. “De decentralisatie was een groot moment voor de stichting waar ik waar ik toen werkte” zegt Frank. “De nadruk kwam te liggen op eigen kracht, kijken naar wat mensen wél kunnen en waar ze zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen. De straatkennis die de welzijnswerkers hadden werd de basis voor veel van de oplossingen die de gemeente zocht.” Frank wijst op de spanning tussen maatwerk die dit vraagt en de administratieve en juridische kaders die gemeenten vaak beperken in hun handelen, een thema dat ook in artikel 0 aan bod komt.
Babs Broekema: het nut van simpliciteit in een complex systeem
Babs Broekema, adviseur bij KokxDeVoogd, heeft een wetenschappelijke achtergrond en ziet dat de complexiteit van het systeem vaak in de weg staat van werkbare oplossingen. “We hebben het sociaal domein vaak zo ingewikkeld gemaakt, dat de simpele oplossingen niet meer zichtbaar zijn,” legt Babs uit. “Bijvoorbeeld in de regio’s waar samenwerking de sleutel is, maar tegelijkertijd ook de valkuil. We moeten terug naar de basis en simpelweg kijken naar wat we doen, wat werkt en wat onze inwoners echt nodig hebben.” Deze observatie komt ook duidelijk naar voren in de lessen uit artikel 0, waar de noodzaak van een robuuste visie en structurele verbeteringen wordt benadrukt.
Annette Ter Horst: de juridische kant van decentralisatie: over regie en realiteit
Annette Ter Horst, adviseur bij KokxDeVoogd zag hoe gemeenten in het diepe werden gegooid. “Gemeenten kregen nieuwe taken zonder voldoende voorbereiding en met onvoldoende kennis,” stelt ze. “Dat leidde tot externe afhankelijkheid en een gebrek aan regie.” De juridische opgaven zijn groot: wetgeving, aanbestedingen en privacy eisen continu aandacht. Annette wijst hiermee op een van de centrale uitdagingen die in artikel 0 worden genoemd: de financiële druk en het gebrek aan grip op de uitvoering. Dit maakt het moeilijk om effectieve en duurzame oplossingen te creëren. Maar volgens Annette ligt de oplossing in versterking van de interne sturingskracht. “Regie begint bij visie en duidelijke kaders.”
Reflectie op de toekomst
De verhalen van Frank, Babs en Annette onderstrepen de belangrijkste uitdagingen die artikel “10 jaar decentralisatie: van reflectie naar realisatie” in kaart brengt: het vinden van een balans tussen maatwerk en bureaucratie, het aanpakken van financiële tekorten, en het verbeteren van regionale samenwerking. Maar ze bieden ook een vooruitblik naar de toekomst. De professionals van KokxDeVoogd benadrukken dat er ruimte is voor verbetering, vooral als we kunnen leren van de afgelopen tien jaar en gerichter gaan werken aan integraal beleid, preventie, en het versterken van de regie binnen gemeenten.
In de komende maanden gaan we dieper in op de specifieke thema’s die nu al als de belangrijkste uitdagingen voor het sociaal domein worden gezien, en laten we zien hoe gemeenten, uitvoeringsorganisaties en beleidsmakers concrete stappen kunnen zetten richting een toekomstbestendig sociaal domein. Deze blog is slechts het begin van die discussie.
KokxDeVoogd: uw partner in het sociaal domein
KokxDeVoogd is uw partner in het sociaal domein, met een combinatie van strategisch inzicht en hands-on veranderaanpak. We helpen gemeenten en organisaties niet alleen met strategische adviezen, maar zorgen ook voor daadwerkelijke veranderingen in de praktijk. Onze ervaring met de uitdagingen die artikel 0 bespreekt, stelt ons in staat om samen met u te bouwen aan een robuuster, effectiever sociaal domein. Neem contact met ons op om verder te praten over hoe we samen kunnen werken aan de toekomst.
